صفات خداوند بین حقیقت و مجاز از منظر تفسیر کلامی

سرآغاز دین، معرفت خداوند است که اوصافش به کامل ترین شیوه در قرآن بیان شده است. قرآن نیز به عنوان اصلی ترین منبع معرفت شناختی دینی، مورد قبول همة مسلمانان است. تلاش برای بدست ­دادن قواعد و ضوابط تفسیر کلام خداوند، سبب تدوین علوم ادبی در زبان عربی گردید؛ و مفسران،  این علوم را اساس و مبنای تفسیر آیات قرآن قرار دادند. مکاتب کلامی و متکلمان، در مقام اثبات آراء گوناگون، به اصول ادبی استناد کرده و از آیات واحد، عقاید مختلفی را استنباط می کنند، به گونه ای که با مبانی فکری آنها سازگار باشد. در تحلیل ادبی آیاتِ صفات خداوند، دیدگاه های مختلفی همچون حمل بر حقیقت یا مجاز، کنایه، مشاکله، حذف و ... وجود دارد که مقایسة تحلیل های ادبی مفسران با گرایش های فکری آنان، می تواند بیانگر میزان پایبندی آنها به مبانی فکریشان باشد. مقالة حاضر به بررسی تأثیر پیش فرض های کلامی مفسّران در تحلیل ادبی آیاتِ صفات پرداخته است.